RETOUR À L’ENTRÉE DU SITE      - table des matières d'Athénée de Naucratis

ATHÉNÉE DE NAUCRATIS

Du Luxe 

 

Le Livre XII des Deipnosophistes

 

   

 

 

Texte grec

(1-20) (21-40) (41- 60) (61-80

 

 

Pour la traduction française, cliquez sur le numéro de chapitre.


41. Θεόπομπος δ' ἐν πεντεκαιδεκάτ Φιλιππικῶν ῾Ιστοριῶν Στράτωνά φησι τὸν Σιδώνιον
βασιλέα ὑπεβαλεν ἡδυπαθειᾳ κα τρυφ πάντας νθρώπους. Οα γὰρ τος Φαίακας μηρος ποιεῖν μεμυθολόγηκεν ἑορτάζοντας καὶ πίνοντας καὶ κιθαρῳδῶν (531b) καὶ ῥαψῳδῶν ἀκροωμένους, τοιαῦτα καὶ ὁ Στράτων διετέλει ποιῶν πολὺν χρόνον. Καὶ τοσούτῳ μᾶλλον ἐκείνων παρεκεκινήκειι πρὸς τὰς ἡδονὰς ὅσον οἱ μὲν Φαίακες, ὥς φησιν ῞Ομηρος, μετὰ τῶν οἰκείων γυναικῶν καὶ θυγατέρων ἐποιοῦντο τοὺς πότους, ὁ δὲ Στράτων μετ' αὐλητρίδων καὶ ψαλτριῶν καὶ κιθαριστριῶν κατεσκευάζετοι τὰς συνουσίας καὶ μετεπέμπετο πολλὰς μὲν ἑταίρας ἐκ Πελοποννήσου, πολλὰς δὲ μουσουργοὺς ἐξ ᾽Ιωνίας, ἑτέρας δὲ παιδίσκας ἐξ ἁπάσης τῆς ῾Ελλάδος, τὰς μὲν ᾠδικάς, (531c) τὰς δὲ ὀρχηστρικάς, ὧν εἴθιστο μετὰ τῶν φίλων ἀγῶνας τιθέναι καὶ μεθ' ὧν συνουσιάζων διέτριβεν, χαίρων μὲν καὶ αὐτὸς τῷ βίῳ τῷ τοιούτῳ, δοῦλος ὢν φύσει τῶν ἡδονῶν, ἔτι δὲ μᾶλλον πρὸς τὸν Νικοκλέα φιλοτιμούμενος. τύγχανον γὰρ ὑπερφιλοτίμως ἔχοντες πρὸς ἀλλήλους καὶ σπουδάζων ἑκάτερος αὐτὸς ἥδιον καὶ ῥᾳθυμότερον ποιεῖσθαι τὸν βίον· οἵ γε προῆλθον εἰς τοσαύτην ἅμιλλαν, ὡς ἡμεῖς ἀκούομεν, ὥστε πυνθανόμενοι παρὰ τῶν (531d) ἀφικνουμένων τάς τε παρασκευὰς τῶν οἰκιῶν καὶ τὰς πολυτελείας τῶν θυσιῶν τὰς παρ' ἑκατέρῳ γινομένας ἐφιλονίκουν ὑπερράλλεσθαι τοῖς τοιούτοις ἀλλήλους. σπούδαζον δὲ δοκεῖν εὐδαίμονες εἷναι καὶ μακαριστοί. Οὐ μὴν περί γε τὴν τοῦ βίου τελευτὴν διηυτύχησαν, ἀλλ' ἀμφότεροι βιαίῳ θανάτῳ διεφθάρησαν. ᾽Αναξιμένης δ' ἐν τῷ ἐπιγραφομένῳ Βασιλέων Μεταλλαγαὶ περὶ τοῦ Στράτωνος τὰ αὐτὰ ἱστορήσας διημιλλῆσθαί φησιν αὐτὸν Νικοκλεῖ τῷ τῆς ἐν Κύπρῳ Σαλαμῖνος βασιλεύσαντι (531e) ἐσπουδακότι περὶ τρυφὴν καὶ ἀσέλγειαν, ἀποθανεῖν τ' ἀμφοτέρους βιαίως. 
42. ᾽Εν δὲ τ α' τῶν Φιλιππικῶν Θεόπομπος περὶ Φιλίππου λέγων φησίν· « Καὶ τριταῖος εἰς ᾽Ονόκαρσιν ἀφικνεῖται, χωρίον τι τῆς Θρᾴκης ἄλσος ἔχον πολὺ κατεσκευασμένον καλῶς καὶ πρὸς τὸ διαιτηθῆναι κεχαρισμένον ἄλλως τε καὶ τὴν θερινὴν
ραν. ν γὰρ καὶ τῶν ὑπὸ Κότυος προκριθέντων, ς ἁπάντων τῶν βασιλέων τῶν ἐν τ Θράκ γεγενημένων μάλιστα πρὸς ἡδυπαθείας καὶ τρυφὰς (531f) ὥρμησε, καὶ περιιὼν τὴν χώραν ὅπου κατίδοι τόπους δένδρεσι συσκίους καὶ καταρρύτους ὕδασι, τούτους κατεσκεύασεν ἑστιατόρια· καὶ φοιτῶν εἰς ἑκάστους ὁπότε τύχοι θυσίας τε τοῖς θεοῖς ἐποιεῖτο καὶ συνῆν μετὰ τῶν ὑπάρχων, εὐδαίμων καὶ μακαριστὸς ὢν ἕως εἰς τὴν ᾽Αθηνᾶν βλασφημεῖν καὶ πλημμελεῖν ἐπεχείρησεν.» Διηγεῖταί τε ἑξῆς ὁ συγγραφεὺς ὅτι δεῖπνον κατεσκεύασεν ὁ Κότυς ὡς γαμουμένης αὐτῷ τῆς ᾽Αθηνᾶς καὶ θάλαμον κατασκευάσας ἀνέμενεν μεθύων τὴν θεόν. δη δ᾽ (532) ἔκφρων γενμενος πεμπ τινα τν δορυφρων ὀψόμενον εἰ παραγέγονεν ἡ θεὸς εἰς τὸν θάλαμον. φικομένου δ' ἐκείνου καὶ εἰπόντος μηδένα εναι ἐν τῷ θαλάμῳ, τοξεύσας τοῦτον ἀπέκτεινεν καὶ ἄλλον δεύτερον ἐπὶ τοῖς αὐτοῖς, ἕως ὁ τρίτος συνεὶς παραγενομένην ἔφη πάλαι τὴν θεὸν αὐτὸν ἀναμένειν. δὲ βασιλεὺς οὗτός ποτε καὶ ζηλοτυπήσας τὴν αὑτοῦ γυναῖκα ταῖς αὑτοῦ χερσὶν ἀνέτεμε τὴν ἄνθρωπον ἀπὸ τῶν αἰδοίων ἀρξάμενος.
43.᾽Εν δὲ τ τρ
ισκαιδεκάττῶν Φιλιππικῶν περὶ  (532b) Χαβρου τοῦ θηναου στορῶν φησιν· « Ο δυνάμενος δὲ ζῆν ἐν τ πόλει τὰ μὲν διὰ τὴν ἀσέλγειαν καὶ διὰ τὴν πολυτέλειαν τὴν αὑτοῦ τὴν περὶ τὸν βίον, τὰ δὲ διὰ τοὺς ᾽Αθηναίους· ἅπασι γάρ εἰσι χαλεποί· διὸ καὶ ελοντο αὐτῶν οἱ ἔνδοξοι ξω τῆς πόλεως καταβιοῦν, ᾽Ιφικράτης μὲν ἐν Θρᾴκ, Κόνων δ' ἐν Κύπρῳ, Τιμόθεος δ' ἐν Λέσβῳ, Χάρης δ' ἐν Σιγείῳ, καὶ αὐτὸς ὁ Χαρρίας ἐν Αἰγύπτῳ.» Καὶ περὶ τοῦ Χάρητος ἐν τ πέμπτ(532c) καὶ τεσσαρακοστ φησιν· « Χάρητός τε νωθροῦ τε ὄντος καὶ βραδέος, καίτοι γε καὶ πρὸς τρυφὴν ἤδη ζῶντος· ὅς γε περιήγετο στρατευόμενος αὐλητρίδας καὶ ψαλτρίας καὶ πεζὰς ἑταίρας, καὶ τῶν χρημάτων τῶν εἰσφερομένων εἰς τὸν πόλεμον τὰ μὲν εἰς ταύτην τὴν ὕβριν ἀνήλισκε, τὰ δ' αὐτοῦ κατέλειπεν ᾽Αθήνησιν τοῖς τε λέγουσιν καὶ τὰ ψηφίσματα γράφουσιν καὶ τῶν ἰδιωτῶν τοῖς δικαζομένοις· ἐφ' οἷς ὁ δῆμος ὁ τῶν ᾽Αθηναίων οὐδεπώποτε ἠγανάκτησεν, ἀλλὰ διὰ ταῦτα καὶ μᾶλλον αὐτὸν ἠγάπων οἱ πολῖται, καὶ δικαίως· καὶ γὰρ αὐτοὶ τοῦτον τὸν (532d) τρόπον ἔζων, ὥστε τοὺς μὲν νέους ἐν τοῖς αὐλητριδίοις καὶ παρὰ ταῖς ἑταίραις διατρίβειν, τοὺς δὲ μικρὸν ἐκείνων πρεσβυτέρους ἐν πότοις καὶ κύβοις καὶ ταῖς τοιαύταις ἀσωτίαις, τὸν δὲ δῆμον ἅπαντα πλείω καταναλίσκειν εἰς τὰς κοινὰς ἑστιάσεις καὶ κρεανομίας ἥπερ εἰς τὴν τῆς πόλεως διοίκησιν.» Ἐν δτῷ  ἐπιγαφομενῳ τοῦ Θεοπόμπου συγγρμματι περ τν κ Δελφν συληθντων Χρημτων « Χρητι, », φησί  « τ θηνα διὰ Λυσνδρου τλαντα ξκοντα. φ' ν ἐδείπνισεν ᾽Αθηναίους (532e) ν τῇ ἀγορᾷ θύσας τὰ ἐπινίκια τῆς γενομένης μάχης πρς τος Φιλππου ξνους. » ν γεῖτο μν δαῖος ὁ ᾽Αλεκτρυὼν ἐπικαλούμενος· περὶ ο καὶ ῾Ηρακλείδης ὁ τῶν κωμῳδιῶν ποιητὴς μέμνητα οὕτως·
᾽Αλεκτρυ
να τὸν τοῦ Φιλίππου παραλαβὼν
ἀωρὶ κοκκύζοντα καὶ πλανώμενον
κατέκοψεν· οὐ γὰρ ε
ἶχεν οὐδέπω λόφον.
ἕνα κ
ατακόψας μλα συχνοὺς δεπνισεν
Χάρης
θηναων τθ'· ς γενναῖος ἦν.
(532f) Τὰ αὐτὰ ἱσ
τορεῖ καὶ Δοῦρις. 
44. ᾽Ιδομενεὺς δέ φησι καὶ τοὺς Πεισιστρατίδας ῾Ιππ
αν κα ππαρχον ερεῖν θαλίας κα κμους· διὸ καὶ ἵππων κα ἑτέρων πολλῶν ἐπιπολάσαι τὸ πλῆθος παρ' αὐτοῖς· ὅθεν βαρεῖαν αὐτῶν γενέσθαι τὴν ἀρχήν, καίτοι ὁ πατὴρ αὐτῶν Πεισίστρατος μετρίως ἐχρῆτο ταῖς ἡδοναῖς· ὥστε οὐδ᾽ ἐν τοῖς χωρίοις οὐδ' ἐν τοῖς κήποις φύλακας (533) ἐφίστα, ὡς Θεόπομπος ἱστορεῖ ἐν τ πρώτ καὶ εἰκοστῆ, ἀλλ' εἴα τὸν βουλόμενον εἰσιόντα ἀπολαύειν καὶ λαμβάνειν ὧν δεηθείη· ὅπερ ὕστερον ἐποίησε καὶ Κίμων μιμησάμενος ἐκεῖνον, περὶ οὗ καὶ αὐτοῦ ἱστορῶν ἐν τ δεκάτ τῶν Φιλιππικῶν ὁ Θεόπομπός φησι· « Κίμων ὁ ᾽Αθηναῖος ἐν τοῖς ἀγροῖς καὶ τοῖς κήποις οὐδένα τοῦ καρποῦ καθίστα φύλακα, ὅπως οἱ βουλόμενοι τῶν πολιτῶν εἰσιόντες ὀπωρίζωνται καὶ λαμβάνωσιν εἴ τινος δέοιντο τῶν ἐν τοῖς χωρίοις, ἔπειτα τὴν οἰκίαν παρεῖχε κοινὴν (533b) ἅπασι· καὶ δεῖπνον αἰεὶ εὐτελὲς παρασκευάζεσθαι πολλοῖς ἀνθρώποις καὶ τοὺς ἀπόρους προσιόντας τῶν ᾽Αθηναίων εἰσιόντας δειπνεῖν. θεράπευεν δὲ καὶ τοὺς καθ' ἑκάστην ἡμέραν αὐτοῦ τι δεομένους, καὶ λέγουσιν ὡς περιήγετο μὲν ἀεὶ νεανίσκους δύ᾽ ἢ τρεῖς ἔχοντας κέρματα τούτοις τε διδόναι προσέταττεν, ὁπότε τις προσέλθοι αὐτῷ δεόμενος· καί φασι μὲν αὐτὸν καὶ εἰς ταφὴν εἰσφέρειν. Ποιεῖν δὲ καὶ τοῦτο πολλάκις, ὁπότε τῶν πολιτῶν (533c) τινα ἴδοι κακῶς ἠμφιεσμένον, κελεύειν αὐτῷ μεταμφιέννυσθαι τῶν νεανίσκων τινὰ τῶν συνακολουθούντων αὐτῷ. κ δὴ τούτων ἁπάντων ηὐδοκίμει καὶ πρῶτος ἦν τῶν πολιτῶν.» δὲ Πεισίστρατος καὶ ἐν πολλοῖς βαρὺς ἐγένετο, ὅπου καὶ τὸ ᾽Αθήνησι τοῦ Διονύσου πρόσωπον ἐκείνου τινές φασιν εἰκόνα. 
45. Περικλέα δὲ τὸν ᾽Ολύμπιόν φησιν ῾Ηρακλείδης ὁ Ποντικὸς ἐν τῷ περὶ ῾Ηδονῆς ὡς ἀπήλλαξεν ἐκ τῆς οἰκίας τὴν γυναῖκα καὶ τὸν μεθ' ἡδονῆς βίον (533d) προείλετο ᾤκει τε μετ' ᾽Ασπασίας τῆς ἐκ Μεγάρων ἑταίρας καὶ τὸ πολὺ μέρος τῆς οὐσίας εἰς ταύτην κατανάλωσε. Θεμιστοκλῆς δὲ οὔπω ᾽Αθηναίων μεθυσκομένων οὐδ' ἑταίραις χρωμένων ἐκφανῶς τέθριππον ζεύξας ἑταιρίδων διὰ τοῦ Κεραμεικοῦ πληθύοντος ἑωθινὸς ἤλασεν.
μφιβόλως δ' αὐτὸ εἵρηκεν ὁ ᾽Ιδομενεύς, εἴτε ἑταίρας τέτταρας συνυπέζευξεν ὡς ππους εἴτ' ἀνεββασεν αὐτὰς ἐπὶ τὸ τέθριππον. Πόσσις δ' ἐν τρίτῳ Μαγνητικῶν τὸν (533e) Θεμιστοκλέα φησὶν ἐν Μαγνησίᾳ τὴν στεφανηφόρον ἀρχὴν ἀναλαβόντα θῦσαι ᾽Αθηνᾷ καὶ τὴν ἑορτὴν Παναθήναια ὀνομάσαι καὶ Διονύσῳ Χοοπότ θυσιάσαντα καὶ τὴν Χοῶν ἑορτὴν αὐτόθι καταδεῖξαι.
Κλέαρχος δὲ ἐν πρώτῳ περὶ Φιλίας τὸν Θεμιστοκλέα φησὶ τρίκλινον οἰκοδομησάμενον περικαλλέστατον ἀγαπᾶν ἂν (ἔφησεν), εἰ τοῦτον φίλων πληρώσειεν.
46. Καμαιλέων δ' ὁ Ποντικὸς ἐν τῳ περὶ ᾽Ανακρέοντος πρόθεὶς τὸ
Ξανθ δ' Εὐρυπύλ μέλει
ὁ περιφόρητος
ρτμων,
(533f) τὴν προ
σηγορίαν ταύτην λαβεῖν τὸν ρτέμωνα διὰ τ τρυφερῶς βιοῦντα περιφερσθαι π κλνης. Καὶ γὰρ ᾽Ανακρέων αὐτὸν ἐκ πενίας εἰς τρυφὴν ρμσαί φησιν ἐν τούτοις·
Πρὶν μὲν ἔχ
ων βερβέριον, καλύμματ' ἐσφηκωμένα,
κα ξυλ
νους ἀστραγάλους ἐν ὠσὶ καὶ ψιλὸν περὶ πλευρσι δέρρριον βος,
νήπλυτον ε
λυμα κακῆς σπίδος, ἀρτοπώλισιν
(534) κἀθελοπόρνοισιν ὁμιλέων ὁ πονηρὸς ᾽Αρτέμων, κί
βδηλον εὑρίσκων βίον,
πολλὰ μὲν ἐν δουρὶ τιθεὶς αὐχένα, πολλὰ δ' ἐν τροχῷ,
πολλὰ δ νῶτα σκυτίν μάστιγι θωμιχθείς, κόμην
πώγωνά τ' ἐκτετιλμένος·
νῦν δ' ἐπι
βαίνει σατινέων, χρύσεα φορέων καθέρματα,
πάις Κύκης, καὶ σκιαδίσκην ἐλεφαντίνην φορεῖ (534b) γυναιξν α
τως.
47. Περὶ δὲ τοῦ καλοῦ ᾽Αλκιριάδου Σάτυρος ἱστορῶν « Λέγεται,» φησίν, « ὅτι ἐν ᾽Ιωνίᾳ μὲν ὢν ᾽Ιώνων ἐφαίνετο τρυφερώτερος, ἐν Θήβαις δὲ σωμασκῶν καὶ γυμναζόμενος τῶν Θηαίων αὐτῶν μᾶλλον Βοιώτιος, ἐν Θετταλίᾳ δὲ ἱπποτροφῶν καὶ ἡνιοχῶν τῶν ᾽Αλευαδῶν ἱππικώτερος, ἐν Σπάρτ δὲ καρτερίαν καὶ ἀφέλειαν ἐπιτηδεύων ἐνίκα τοὺς Λάκωνας, ὑπερῆρεν δὲ καὶ τὴν τῶν Θρᾳκῶν ἀκρατοποσίαν. (534c) Τὴν δὲ αὑτοῦ γυναῖκα πειρῶν ὡς ἕτερος ἔπεμψεν αὐτ χιλίους δαρεικούς, κάλλιστος δὲ ὢν τὴν μορφὴν κόμην τε ἔτρεφεν ἐπὶ πολὺ τῆς ἡλικίας καὶ ὑποδήματα παρηλλαγμένα ἐφόρει, ἃ ἀπ' αὐτοῦ ᾽Αλκιριάδες καλεῖται.
τε δὲ χορηγοίη πομπεύων ἐν πορφυρίδι εἰσιὼν εἰς τὸ θέατρον, ἐθαυμάζετο οὐ μόνον ὑπὸ τῶν ἀνδρῶν ἀλλὰ καὶ ὑπὸ τῶν γυναικῶν. Διὸ καὶ ᾽Αντισθένης ὁ Σωκρατικὸς ὡς δὴ αὐτὸς αὐτόπτης γεγονὼς τοῦ ᾽Αλκιριάδου ἰσχυρὸν αὐτὸν καὶ ἀνδρώδη καὶ εὐπαίδευτον καὶ τολμηρὸν καὶ ὡραον ἐφ' ἡλικίας πάσης γενσθαι φησν. Ες δ (534d) τὰς ἀποδημίας ὁπότε στέλλοίτο, τέσσαρσι τῶν συμμαχίδων πόλεων σπερ θεραπαίναις ἐχρῆτο. Σκηνὴν μὲν γὰρ αὐτῷ Περσικὴν ἔπησσον ᾽Εφέσιοι, τροφὴν δὲ τοῖς ἱπποις αυτοῦ Χῖοι παρεῖχον, ἱερεῖα δὲ παρίστασαν εἰς τὰς θυσίας καὶ κρεανομίας Κυζικηνοί, Λέσβιοι δὲ οἷνον πάρεῖχον καὶ τὰ ἄλλα τὰ πρὸς τὴν καθ' ἡμέραν δίαιταν. φικόμενος δ᾽ ᾽Αθήνησιν ἐξ ᾽Ολυμπίας δύο πίνακας ἀνέθηκεν, ᾽Αγλαοφῶντος γραφήν· ὧν ὁ μὲν εἷχεν ᾽Ολυμπιάδα καὶ Πυθιάδα στεφανούσας αὐτόν, ἐν δὲ θατέρῳ Νεμέα ἦν καθημένη καὶ ἐπὶ τῶν γονάτων αὐτῆς (534e) λκιβιάδης, καλλίων φαινόμενος τῶν γυναικείων προσώπων. Καὶ στρατηγῶν δὲ ἔτι καλὸς εναι ἤθελεν
· σπίδα γοῦν εχεν ἐκ χρυσοῦ καὶ ἐλέφαντος πεποιημένην, ἐφ' ς ν ἐπίσημον ῎Ερως κεραυνὸν ἠγκυλημένος. πικωμάσας δέ ποτε ὡς ῎Ανυτον ἐραστὴν ντα καὶ πλούσιον, συνεπικωμάζοντος αὐτῷ τῶν ἑταίρων ἑνὸς Θρασύλλου (τῶν πενήτων δ' οὗτος ἧν), προπιὼν τῷ Θρασύλλῳ τὰ ἡμίση τῶν ποτηρίων τῶν ἐπὶ τῷ κυλικείῳ προκειμένων (534f) ἐκέλευσε τοὺς ἀκολούθους ἀποφέρειν πρὸς τὸν Θράσυλλον· εἷθ' οὕτω φιλοφρονησάμενος τὸν ῎Ανυτον ἀπηλλάσσετο. δὲ ῎Ανυτος πάνυ ἐλευθερίως καὶ ἐρωτικῶς, λεγόντων τινῶν ὡς ἀγνώμονα εἴη πεποιηκὼς ᾽Αλκιβιάδης, « Οὐ μὰ Δί᾽,» ἔφη, « ἀλλ᾽ εγνωμονέθτατα· ἔχων γὰρ ἐξουσίαν ἅπαντα λαβεῖν τὰ ἡμίση κατέλιπεν.» 
48. Λυσίας δὲ ὁ ῥήτωρ περὶ τς τρυφῆς αὐτοῦ λέγων φησίν· «
κπλεύσαντες γὰρ κοιν ᾽Αξίοχος καὶ ᾽Αλκιβιάδης εἰς ῾Ελλήσποντον ἔγημαν ἐν ᾽Αβύδ δύο ὄντε Μεδοντίδα τὴν (535) ᾽Αβυδηνὴν καὶ ξυνῳκείτὴν. πειτα αὐτοῖν γνεται θυγάτηρ, ἥν οὐκ ἔφαντο δύνασθαι γνῶναι ὁποτέρου εἴη. πεὶ δὲ ἦν ἀνδρὸς ὡραία, ξυνεκοιμῶντο καὶ ταύτ, καὶ εἰ μὲν χρῷτο καὶ ἔχοι ᾽Αλκιβιάδης, ᾽Αξιόχου ἔφασκεν εἷναι θυγατέρα· εἰ δὲ ᾽Αξίοχος, ᾽Αλκιβιάδου.» Κεκωμῴδηται δὲ καὶ ὑπὸ Εὐπόλιδος ὡς ἀκόλαστος πρὸς γυναῖκας ἐν Κόλαξιν οὕτως·
᾽Αλκιβιάδης ἐκ τῶν γυναικῶν ἐξίτω. ΑΛΚ. Τί ληρεῖς;
(535b) Ο
κ οκαδ' λθὼν τὴν σεαυτοῦ γυμνάσεις δάμαρτα;
Καὶ Φερεκράτης δέ φησιν·
Οὐκ ὢν ἀνὴρ γὰρ ᾽Αλκι
βιάδης, ὡς δοκεῖν,
ἀνὴρ ἁπασῶν τῶν γυναικῶν ἐστι νῦν.
ν Σπάρτ δὲ ὢν ἔφθειρε τὴν ῎Αγιδος τοῦ βασιλέως γυναῖκα Τίμαιαν· ἐπιπληττόντων δ' αὐτῷ τινων οὐκ ἀκρασίας ἕνεκεν συνελθεῖν ἔφη, ἀλλ' ἵνα ὁ γενόμενος ἐξ αὐτοῦ βασιλεύσ τε τῆς Σπάρτης καὶ (535c) μηκέτι λγωνται οἱ βασιλεῖς ἀφ' ρακλέους ἀλλ᾽ ἀπ' ᾽Αλκιβίάδου. Στρατηγῶν δὲ συμπεριήγετο ατῷ τήν τε Λαίδος τῆς Κορινθίας μητέρα Τιμάνδραν καὶ Θεοδότην τὴν ᾽Αττικὴν ἑταίραν. 
49. Μ
ετὰ δὲ τὴν φυγὴν κυρίους ᾽Αθηναίους ποιήσας τοῦ ῾Ελλησπόντου καὶ πλείους τῶν πεντακισχιλίων Πελοποννησίους λα
βὼν ἀνέπεμψεν εἰς τὰς ᾽Αθήνας. Κατιών τε μετὰ ταῦτα εἰς τὴν πατρίδα ἐστεφάνωσε τὰς ᾽Αττικὰς τριήρεις θαλλῷ καὶ μίτραις καὶ ταιναις, καὶ ἀναψάμενος τὰς αἰχμαλώτους ναῦς ἠκρωτηριασμένας (535d) εἰς διακοσίας ἱππαγωγούς τε ἄγων σκύλων καὶ ὅπλων Λακωνικῶν καὶ Πελοποννησιακῶν μεστὰς εἰσέπλε. δὲ τριήρης ἐφ' ς αὐτὸς κατέπλει μέχρι μὲν τῶν κλείθρων τοῦ Πειραιέως προέτρεχεν ἁλουργοῖς ἱστίοις· ὡς δ' ἐντὸς ν καὶ τὰς κώπας ἔλαβον οἱ ἐρέται, Χρυσόγονος μὲν ηὔλει τὸ τριηρικὸν ἐνδεδυκὼς τὴν Πυθικὴν στολήν, Καλλιππίδης δ' ὁ τραγῳδὸς ἐκέλευε τὴν ἐπὶ τῆς σκηνῆς στολὴν ἠμφιεσμένος. Διὸ καὶ χαριέντως επέν τις· « Οὔτ' ἂν δύο Λυσάνδρους ὑπήνεγκεν ἡ (535e) Σπάρτη οὔτ' ἂν δύ' ᾽Αλκιβιάδας ᾽Αθῆναι.» μιμεῖτο δὲ ᾽Αλκιβιάδης τὸν Παυσανίου μηδισμὸν καὶ καθομιλῶν Φαρνάραζον τὴν Περσικὴν ἐνεδύετο στολὴν καὶ τὴν Περσικὴν ἔμαθε φωνήν, καθάπερ καὶ Θεμιστοκλῆς.
50. Δοῦρις δ' ἐν τ δευτέρᾳ καὶ εἰκοστ τῶν ῾Ιστοριῶν « Παυσανίας μέν,» φησίν, « ὁ τῶν Σπαρτιατῶν
βασιλεὺς καταθέμενος τὸν πάτριον τρίβωνα τὴν Περσικὴν ἐνεδύετο στολήν. δὲ Σικελίας τύραννος Διονύσιος ξυστίδα καὶ χρυσοῦν στέφανον, ἔτι δ᾽ (535f) ἐπιπόρπημα μετελάμβανε τραγικόν. ᾽Αλέξανδρος δ' ὡς τῆς ᾽Ασίας ἐκυρίευσεν Περσικαῖς ἐχρῆτο στολαῖς. Δημήτριος δὲ πάντας ὑπεβέραλεν· τὴν μὲν γὰρ ὑπόδεσιν ἣν εἷχεν κατεσκεύαζενο ἐκ πολλοῦ δαπανήματος· ἦν γὰρ κατὰ μὲν τὸ σχῆμα τῆς ἐργασίας σχεδὸν ἐμβάτης πίλημα λαμβάνων τῆς πολυτελεστάτης πορφύρας· τούτῳ δὲ χρυσοῦ πολλὴν ἐνύφαινον ποικιλίαν ὀπίσω καὶ ἔμπροσθεν ἐνιέντες οἱ τεχνῖται. Αἱ δὲ χλαμύδες αὐτοῦ ἦσαν ρφνινον ἔχουσαι τὸ φέγγος τῆς χρόας, τὸ δὲ πᾶν ἐνύφαντο χρυσοῦς ἀστέρας ἔχον καὶ τὰ δώδεκα (536) ζῴδια. Μίτρα δὲ χρυσόπαστος ν, ἣ καυσίαν ἁλουργῆ οὖσαν ἔσφιγγεν, ἐπὶ τὸ νῶτον φέρουσα τὰ τελευταῖα καταβλήματα τῶν ὑφασμάτων. Γινομένων δὲ τῶν Δημητρίων ᾽Αθήνησιν ἐγράφετο ἐπὶ τοῦ προσκηνίου ἐπὶ τῆς Οἰκουμένης ὀχούμενος.»
Νύμφις δ' ὁ ῾Ηρακλεώτης ἐν ἕκτῳ τῶν περὶ τῆς πατρίδος « Παυσανίας, » φησίν, « ὁ περὶ Πλαταιὰς νικήσας Μαρδόνιον, τὰ τῆς Σπάρτης ἐξελθὼν νόμιμα καὶ εἰς ὑπερηφανίαν ἐπιδοὺς περὶ Βυζάντιον (536b) διατρί
βων τὸν χαλκοῦν κρατῆρα τὸν ἀνακείμενον τοῖς θεοῖς τοῖς ἐπὶ τοῦ στόματος ἱδρυμένοις, ν ἔτι καὶ νῦν εἷναι συμβαίνει, ἐτόλμησεν ἐπιγράψαι, ὡς αὐτὸς ἀναθείς, τόδε τὸ ἐπίγραμμα, διὰ τὴν τρυφὴν καὶ ὑπερηφανίαν ἐπιλαθόμενος αὑτοῦ·
Μνᾶμ' ἀρετᾶς ἀνέθηκε Ποσειδάωνι ἄνακτι
Παυσανίας, ἄρχων ῾Ελλάδος εὐρυχόρου,
πόντου ἐπ' Εξενου, Λακεδαιμ
νιος γνος, υἱὸς
Κλεομβρότου, ἀρχαίας ῾Ηρακλέος γενεᾶς.»
51. ᾽Ετρύφησεν δὲ καὶ Φάραξ ὁ Λακεδαιμόνιος, ὡς (536c) Θε
όπομπος ν τ τεσσαρακοστ ἱστορεῖ· καὶ ταῖς ἡδοναῖς οὕτως ἀσελγῶς ἐχρήσατο καὶ χύδην ὥστε πολὺ μᾶλλον διὰ τὴν αἰτίαν ταύτην αὐτὸν ὑπολαμβάνεσθαι Σικελιώτην ἢ διὰ τὴν πατρίδα Σπαρτιάτην. ν δὲ τ νβ' φησὶν ὡς ᾽Αρχίδαμος ὁ Λάκων ἀποστὰς τῆς πατρίου διαίτης συνηθίσθη ξενικῶς καὶ μαλακῶς· διόπερ οὐκ ἠδύνατο τὸν οκοι βίον ὑπομένειν, ἀλλ' ἐσπούδαζεν αἰεὶ δι᾽ ἀκρασίαν ἔξω διατρίβειν. Καὶ Ταραντίνων πρεσβευσαμένων περὶ συμμαχίας ἔσπευσε συνεξελθεῖν (536d) αὐτοῖς βοηθός· κἀκεῖ γενόμενος καὶ ἐν τῷ πολέμῳ ἀποθανὼν οὐδὲ ταφῆς κατηξιώθη, καίτοι Ταραντίνων πολλὰ χρήματα ὑποσχομένων τοῖς πολεμίοις ὑσπὲρ τοῦ ἀνελέσθαι αὐτοῦ τὸ σῶμα. Φύλαρχος δὲ ἐν τ ι' τῶν ῾Ιστοριῶν Θρᾳκῶν φησι τῶν καλουμένων Κροβύζων βασιλέα γενέσθαι ᾽Ισάνθην, τρυφ πάντας τοὺς καθ' ἑαυτὸν ὑπερβαλλόμενον. ν δὲ καὶ πλούσιος καὶ καλός. ν (536e) δὲ τ δευτέρᾳ καὶ εἰκοστ ὁ αὐτὸς Πτολεμαῖόν φησι τὸν δεύτερον Αἰγύπτου βασιλεύσαντα, πάντων σεμνότατον γνόμενον τῶν δυναστῶν καὶ παιδείας εἴ τινα καὶ ἄλλον καὶ αὐτὸν ἐπιμεληθέντα οὕτως ξαπατηθῆναι τὴν διάνοιαν καὶ διαφθαρῆναι ὑπὸ τῆς ἀκαίρου τρυφῆς ὥστε τὸν πάντα χρόνον ὑπολαβεῖν βιώσεσθαι καὶ λέγειν τι μόνος εὕροι τὴν ἀθανασίαν. Κατατεινόμενον οὖν ὑπὸ ποδάγρας πλείους ἡμέρας, ὥς ποτ' οὖν ἐρράισεν καὶ κατεῖδεν διά τινων ὑπολαμπάδων τοὺς Αἰγυπτίους παρὰ τὸν ποταμὸν ἀριστοποιουμένους καὶ τὰ τυχόντα προσφερομένους ἐπί τε τῆς ἄμμου χύδην ἐρριμμένους, εἱπεν· « τάλας ἐγώ, τὸ μηδὲ τούτων ἕνα γενέσθαι.»
52. (536f) Περὶ δὲ Καλλίου καὶ τῶν τούτου κολάκων φθάνομεν καὶ πρότερον εἰπόντες· ἀλλ' ἐπεὶ καινῶς ῾Ηρακλείδης ὁ Ποντικὸς ἐν τῷ περὶ ῾Ηδονῆς
στορεῖ περὶ αὐτοῦ, ἄνωθεν ἀναλαβὼν διηγήσομαι. « Ὅτε τὸ πρῶτον εἰς Εὔβροιαν ἐστράτευσαν οἱ Πέρσαι, τότε, ὥς φασιν, ᾽Ερετριεὺς ἀνὴρ Διόμνηοτος κύριος ἐγένετο τῶν τοῦ στρατηγοῦ χρημάτων. τυχεν γὰρ ἐν τῷ ἀγρῷ τῷ ἐκείνου σκηνῶν καὶ τὰ χρήματα εἰς οἴκημά τι θέμενος τῆς οἰκίας· (537) τελευτησντων δὲ πντων διελθεν χων Διόμνηστος τὸ χρυσίον. πεὶ δὲ πάλιν ὁ τῶν Περσῶν βασιλεὺς ἀπέστειλεν εἰς τὴν ᾽Ερέτριαν στράτευμα,  προστάξας ἀνάστατον ποιῆσαι τὴν πόλιν, εἰκότως ὑπεξετίθεντο ὅσοι χρημάτων ηὐπόρουν. Οἱ οὖν καταλελειμμένοι τῆς τοῦ Διομνήστου οἰκίας παρ' ῾Ιππόνικον τὸν Καλλίου τὸν ῎Αμμωνα ἐπικαλούμενον ὑπεξέθεντο τὰ χρήματα εἰς τὰς ᾽Αθήνας, καὶ ἀνασκευασθέντων ὑπὸ τῶν Περσῶν ἁπάντων τῶν ᾽Ερετριέων κατέσχον οὗτοι τὰ χρήματα πολλὰ (537b) ὄντα. στε ῾Ιππόνικος ὁ ἀπ' ἐκείνου γεγονὼς τοῦ τὴν παρακαταθήκην λαβόντος τησεν ᾽Αθηναίους ποτὲ ἐν ᾽Ακροπόλει τόπον ἵν' οἰκοδομήσηται τοῖς χρήμασιν ὅπου κείσεται, λέγων ὡς οὐκ ἀσφαλὲς ἐν ἰδιωτικ οἰκίᾳ πολλὰ χρήματα εἷναι. Καὶ ἔδοσαν ᾽Αθηναῖοι· νουθετηθεὶς δ' ὑπὸ τῶν φίλων μετενόησεν. Τούτων οὖν τῶν χρημάτων Καλλας κριος γενόμενος καὶ πρὸς ἡδονην βιώσας (ποῖοι γὰρ οὐ κόλακες ἢ τί πλῆθος οὐχ ἑταίρων (537c) περὶ αὐτὸν ἦσαν, ποίας δὲ δαπάνας οὐχ ὑπερεώρα 'κεῖνος;) ἀλλ' ὅμως εἰς τοσοῦτον ατν περιέστησεν περ δονν βίος ὥστε μετὰ γρᾳδίου βαρβάρου διατελεῖν ἠναγκάσθη καὶ τῶν ἀναγκαίων τῶν καθ' ἡμέραν ἐνδεὴς γενόμενος τὸν βίον ἐτελεύτησεν. Τὸν δὲ Νικίου,» φησί, « τοῦ Περγασῆθεν πλοῦτον ἢ τὸν ᾽Ισχομάχου τίνες ἀπώλεσαν; Οὐκ Αὐτοκλέης καὶ ᾽Επικλέης, ο μετ' ἀλλήλων ζῆν προελόμενοι καὶ πάντ' ἐν ἐλάττονι ποιούμενοι τῆς ἡδονῆς, ἐπειδὴ πάντα κατανάλωσαν, κώνειον πιόντες ἅμα τὸν βίον ἐτελεύτησαν;»
53. (537d) Περὶ δὲ τῆς ᾽Αλεξάνδρου τοῦ πάνυ τρυφῆς ῎Εφιππος μὲν ὁ ᾽Ολύνθιος ἐν τῷ περὶ τῆς ῾Ηφαιστίωνος καὶ ᾽Αλεξάνδρου Τελευτῆς φησιν ὅτι ἐν τῷ παραδείσῳ ἔκειτο αὐτῷ χρυσοῦς θρόνος καὶ κλῖναι ἀργυρόποδες, ἐφ ὧν καθεζόμενος ἐχρημάτιζε μετὰ τῶν ἑταίρων. Νικο
βούλη δέ φησιν ὅτι παρὰ τὸ δεῖπνον πάντες οἱ ἀγωνισταὶ ἐσπούδαζον τέρπειν τὸν βασιλέα καὶ ὅτι ἐν τῷ τελευταίῳ δείπνῳ αὐτὸς ὁ ᾽Αλέξανδρος ἐπεισόδιόν τι μνημονεύσας ἐκ τῆς Εὐριπίδου ᾽Ανδρομέδας ἠγωνίσατο καὶ τὸν ἄκρατον (537e) προθύμως προπίνων καὶ τοὺς ἄλλους ἠνάγκαζεν. 
῎Εφιππος δέ φησιν ὡς ᾽Αλέξανδρος καὶ τὰς ἱερὰς ἐ
σθῆτας φόρει ἐν τοῖς δείπνοις, ὁτὲ μὲν τὴν τοῦ ῞Αμμωνος πορφυρίδα καὶ περισχιδεῖς καὶ κέρατα καθάπερ ὁ θεός, ὁτὲ δὲ τὴν τῆς ᾽Αρτέμιδος, ἥν καὶ ἐπὶ τοῦ ἅρματος ἐφόρει πολλάκις, ἔχων τὴν Περσικὴν στολήν, ὑποφαίνων ἄνωθεν τῶν ὤμων τό τε τόξον καὶ τὴν σιβύνην, ἐνίοτε δὲ καὶ τὴν τοῦ ῾Ερμοῦ· τὰ μὲν ἄλλα σχεδὸν καὶ καθ' ἑκάστην ἡμέραν χλαμύδα τε πορφυρᾶν καὶ χιτῶνα μεσόλευκον καὶ τὴν καυσίαν ἔχουσαν τὸ διάδημα τὸ (537f) βασιλικόν, ἐν δὲ τ συνουσίᾳ τά τε πέδιλα καὶ τὸν πέτασον ἐπὶ τ κεφαλ καὶ τὸ κηρύκειον ἐν τ χειρί, πολλάκις δὲ καὶ λεοντῆν καὶ ῥόπαλον ὥσπερ ὁ ῾Ηρακλῆς. 
Τ
ί οὖν θαυμαστὸν εἰ καὶ καθ' ἡμᾶς Κόμμοδος ὁ αὐτοκράτωρ ἐπὶ τῶν ὀχημάτων παρακείμενον εχεν τὸ ῾Ηράκλειον ῥόπαλον ὑπεστρωμένης αὐτῷ λεοντῆς καὶ ῾Ηρακλῆς καλεῖσθαι ἤθελεν, ᾽Αλεξάνδρου τοῦ ᾽Αριστοτελικοῦ τοσούτοις αὑτὸν ἀφομοιοῦντος θεοῖς, ἀτὰρ καὶ τ ᾽Αρτέμιδι;
ρρανε δὲ ὁ ᾽Αλέξανδρος καὶ μύρῳ σπουδαίῳ καὶ (538) ονῳ εὐώδει τὸ δαπεδον. θυμιᾶτο δὲ αὐτῷ σμύρνα καὶ τὰ ἄλλα θυμιάματα· εὐφημία τε καὶ σιγ κατεῖχε πάντας ὑπὸ δέους τοὺς παρόντας. φορητος γὰρ ἦν καὶ φονικός. δόκει γὰρ εἷναι μελαγχολικός. ν ᾽Εκβατάνοις δὲ ποιήσας τῷ Διονύσῳ θυσίαν καὶ πάντων δαψιλῶς ἐν τ θοίν παρασκευασθέντων, καὶ Σατραβάτης ὁ σατράπης τοὺς στρατιώτας εἱστασε πάντας. θροισθέντων δὲ πολλῶν ἐπὶ τὴν θέαν, φησὶν ὁ ῎Εφιππος, κηρύγματα ἐγίνετο ὑπερήφανα καὶ τῆς Περσικῆς ὑπεροψίας  (538b) αὐθαδέστερα. λλων γὰρ ἄλλο τι ἀνακηρυττόντων καὶ στεφανούντων τὸν ᾽Αλέξανδρον, ες τις τῶν ὁπλοφυλάκων ὑπερπεπαικὼς πᾶσαν κολακείαν κοινωσάμενος τῷ ᾽Αλεξάνδρῳ ἐκέλευσε τὸν κήρυκα ἀνειπεν τι « Γργος ὁ ὁπλοφύλαξ ᾽Αλέξανρδον ῎Αμμωνος υἱὸν στεφανοῖ χρυσοῖς τρισχιλίοις, καὶ ὅταν ᾽Αθήνας πολιορκ, μυρίαις πανοπλίαις καὶ τοῖς ἴσοις καταπέλταις καὶ πᾶσι τοῖς ἄλλοις βέλεσιν εἰς τὸν πόλεμον ἱκανοῖς.»
54. Χάρης δ' ἐν τ δεκάτ τῶν περὶ ᾽Αλέξανδρον ῾Ιστοριῶν «
τε,» φησίν, « ελε Δαρεῖον, γάμους συνετέλεσεν ἑαυτοῦ τε καὶ τῶν ἄλλων φίλων, (538c) ἐνενήκοντα καὶ δύοι θαλάμους κατασκευασάμενος ἐν τῷ αὐτῷ τόπῳ, ἧν δὲ ὁ οἷκος ἑκατοντάκλινος, ἐν ᾧ ἑκάστη ἦν κλίνη κεκοσμημένη στολ γαμικῇ εἴκοσι μνῶν ἀργυρᾶ· δὲ αὐτοῦ χρυσόπους ἦν. Συμπαρέλαβεν δὲ εἰς τὸ συμπόσιον καὶ τοὺς ἰδιοξένους ἅπαντας καὶ κατέκλινεν ἀντιπροσώπους ἑαυτῷ τε καὶ τοῖς ἄλλοις νυμφίοις, τὴν δὲ λοιπὴν δύναμιν πεζν τε καὶ ναυτίκὴν καὶ τὰς πρεσβείας καὶ τοὺς (538d) παρεπιδημσῦντας ἐν τ αὐλῇ. Κατεσκεύαστο δὲ ὁ οἱκος πολυτελῶς καὶ μεγαλοπρεπῶς ἱματίοις τε καὶ ὀθονίοις πολυτελέσιν, ὑπὸ δὲ ταῦτα πορφυροῖς καὶ φοινικοῖς χρυσουφέσιν. Τοῦ δὲ μένειν τὴν σκηνὴν ὑπέκειντο κίονες εἰκοσαπήχεις περίχρυσοι καὶ διάλιθοι καὶ περιάργυροι. Περιερέρληντο δὲ ἐν τῷ περιβόλῳ πολυτελετς αὐλαῖαι ζῳωτοὶ καὶ διάχρυσοι, κανόνας ἔχουσαι περιχρύσους καὶ περιαργύρους, τῆς δ' αὐλῆς ἧν τὸ περίμετρον στάδιοι τέσσαρες. γίνετο δὲ τὰ δεῖπνα πρὸς σάλπιγγα τότε μὲν ἐν τοῖς γαμοις, καὶ ἄλλως δ' αἰεὶ ὅτε τύχοι σπονδοποιούμενος, (538e) ὥστε πᾶν εἰδέναι τὸ στρατόπεδον. πὶ πντε δὲ ἡμέρας ἐπετελέσθησαν οἱ γμοι, καὶ ἐλειτούργησαν πάνυ πολλοὶ καὶ βαρράρων καὶ ῾Ελλήνων, καὶ οἱ ἀπὸ τῆς ᾽Ινδικῆς θαυματοποιοὶ ἦσαν διαπρέποντες, ἔτι δὲ Σκύμνος Ταραντῖνος καὶ Φιλιστίδης Συρακόσιος ῾Ηράκλειτός τε ὁ Μιτυληναῖος· μεθ' οὕς ἐπεδείξατο ῥαψῳδὸς ῎Αλεξις Ταραντῖνος. Παρῆλθον δὲ καὶ ψιλοκιθαρισταὶ Κρατῖνος Μηθυμναῖος, ᾽Αριστώνυμος ᾽Αθηναῖος, (538f) θηνόδωρος Τήιος· ἐκιθαρῴδησαν δὲ ῾Ηράκλειτός τε ὁ Ταραντῖνος καὶ ᾽Αριστοκράτης ὁ Θηραῖος. Αὐλῳδοὶ δ παρῆλθον Διονύσιος ὁ ῾Ηρακλεώτης, ῾Υπέρρολος Κυζικηνός· παρῆλθον δὲ καὶ αὐληταί, οἳ πρῶτον τὸ Πυθικὸν ηὔλησαν, εἱθ' ἑξῆς μετὰ τῶν χορῶν, Τιμόθεος, Φρύνιχος, Καφισίας, Διόφαντος, ἔτι δὲ Εὔιος ὁ Χαλκιδεύς, καὶ ἔκτοτε οἱ πρότερον καλούμενοι Διονυσοκόλακες ᾽Αλεξανδροκόλακες ἐκλήθησαν διὰ τὰς τῶν δώρων ὑπερβολάς, ἐφ ος καὶ ἥσθη ὁ ᾽Αλέξανδρος. πεκρίθησαν δὲ τραγῳδοὶ μὲν Θεσσαλὸς καὶ ᾽Αθηνόδωρος καὶ ᾽Αριστόκριτος, (539) κωμῳδοὶ δὲ Λύκων καὶ Φορμίων καὶ ᾽Αρίστων. Παρῆν δὲ καὶ Φασίμηλος ὁ ψάλτης. Οἱ δὲ πεμφθέντες,» φησί, «στ έφανοι ὑπὸ τῶν πρεσβευτῶν καὶ τῶν λοιπῶν ταλάντων ἦσαν μυρίων πεντακισχιλίων.» 
55. Πολύκλειτος δ' ὁ Λαρισαῖος ἐν τ ὀγδό τῶν ῾Ιστοριῶν καὶ ἐπὶ χρυσῆς κλίνης κοιμᾶσθαί φησι τὸν ᾽Αλέξανδρον καὶ αὐλητρίδας αὐτῷ καὶ αὐλητὰς αἰεὶ ἕπεσθαι ἐπὶ τὸ στρατόπεδον καὶ πίνειν ὀ ἄχρι τῆς ἕω. Κλέαρχος δ' ἐν τοῖς περὶ Βίων περὶ Δαρείου λέγων τοῦ καθαιρεθέντος ὑπὸ τοῦ ᾽Αλεξάνδρου φησίν· «
Περσῶν βασιλεὺς ἀθλοθετῶν τοῖς τὰς ἡδονὰς αὐτῷ πορίζουσιν ὑπὸ πάντων τῶν ἡδέων ἡττωμένην ἀπέδειξε τὴν βασιλείαν καὶ καταγωνιζόμενος ἑαυτὸν οὐκ ἤσθετο πρότερον ἢ τὸ σκῆπτρον ἕτεροι λαβόντες ἀνεκηρύχθησαν,» Φύλαρχος δ' ἐν τ τρίτ καὶ εἰκοστ τῶν ῾Ιστοριῶν καὶ ᾽Αγαθαρχίδης ὁ Κνίδιος ἐν τῷ δεκάτῳ περὶ (539c) ᾽Ασίας καὶ τοὺς ἑταίρους φησὶ τοὺς ᾽Αλεξάνδρου ὑπερβαλλούσ τρυφ χρήσασθαι. ν ες ὢν καὶ ῎Αγνων χρυσοῦς ἥλους ἐν ταῖς κρηπῖσι ἐφόρει. Κλεῖτος δ' ὁ Λευκὸς καλούμενος ὅτε χρηματίζειν μέλλοι, ἐπὶ πορφυρῶν ἱματίων διαπεριπατῶν τοῖς ἐντυγχάνουσιν διελέγετο. Περδίκκᾳ δὲ καὶ Κρατερῷ φιλογυμναστοῦσιν ἠκολούθουν διφθέραι σταδιαῖαι τοῖς μεγέθεσιν, ὑφ' α
ς περιλαμβάνοντες τόπον ἐν ταῖς καταστρατοπεδείαις ἐγυμνάζοντο· ἠκολούθει δὲ αὐτοῖς καὶ ὑποζύγια πολλὰ τὰ τὴν κόνιν κομίζοντα πρὸς τὴν ἐν τ παλαίστρᾳ χρείαν.
(
539d) Λεοννάτῳ δὲ καὶ Μενελάῳ φιλοκυνήγοις οὖσιν αὐλαῖαι σταδίων ἑκατὸν ἠκολούθουν, αἷς περιιστάντες τὰς θήρας ἐκυνήγουν. Τὰς δὲ χρυσᾶς πλατάνους καὶ τὴν χρυσῆν ἄμπελον ὑφ' ἥν οἱ Περσῶν βασιλεῖς ἐχρημάτιζον πολλάκις καθήμενοι, σμαραγδίνους βότρυς ἔχουσαν καὶ τῶν ᾽Ινδικῶν ἀνθράκων ἄλλων τε παντοδαπῶν λίθων, ὑπερβαλλν των τας πολυτεαις, ἐλάττω φησιν Φλαρχος φαίνεσθαι τς καθ' μέραν καστοτε γινμενης παρ' ᾽Αλεξανδρῳ δαπανης. ν γὰρ αὐτοῦ ἡ σκηνὴ κλινῶν ρ', χρυσοῖ δὲ κίονες ν' κατεῖχον (539e) αὐτήν. Οἱ δὲ ὑπερτείνοντες οὐρανίσκοι διάχρυσοι ποικίλμασιν ἐκπεπονημένοι πολυτελέσιν ἐσκέπαζον τὸν ἄνω τόπον. Καὶ πρῶτοι μὲν Πέρσαι φ' μηλοφόροι περὶ αὐτὴν ἐντὸς εἱστήκεσαν πορφυραῖς καὶ μηλίναις ἐσθῆσιν ἐξησκημένοι· μετὰ δὲ τούτους τοξόται τὸν ἀριθμὸν χίλιοι, οἱ μὲν φλόγινα ἐνδεδυκότες, οἱ δὲ ὑσγινοβραφῆ, πολλοὶ δὲ καὶ κυάνεα εἷχον περιρόλαια. Προειστήκεσαν δὲ τούτων ἀργυράσπιδες Μακεδόνες πεντακόσιοι. Κατὰ δὲ μέσην τὴν σκηνὴν χρυσοῦς ἐτίθετο δίφρος, ἐφ' ο καθήμενος ἐχρημάτιζεν ὁ ᾽Αλέξανδρος τῶν σωματοφυλάκων (539f) πανταχόθεν ἐφεστηκότων. ξωθεν δὲ κύκλῳ τῆς σκηνῆς τὸ τῶν ἐλεφάντων ἄγημα διεσκευασμένον ἐφειστήκει καὶ Μακεδόνες χίλιοι Μακεδονικὰς στολὰς ἔχοντες, εἷτα μύριοι Πέρσαι, τό τε τὴν πορφύραν ἔχον πλῆθος εἰς πεντακοσίους ν, ος ᾽Αλέξανδρος ἔδωκε φορεῖν τὴν στολὴν ταύτην. Τοσούτων δὲ ὄντων καὶ τῶν φίλων καὶ τῶν θεραπευόντων οὐδεὶς ἐτόλμα προσπορεύεσθαι ᾽Αλεξάνδρῳ· τοιοῦτον ἐγεγόνει τὸ περὶ αὐτὸν ἀξίωμα. γραψεν δὲ καί ποτε ᾽Αλέξανδρος ταῖς ἐν ᾽Ιωνίᾳ πόλεσιν καὶ πρτοις Χίοις, ὅπως αὐτῷ πορφύραν (540) ἀποστείλωσιν. θελεν γὰρ τοὺς ἑταίρους παντας ἁλουργὰς ἐνδῦσαι στολάς. ναγνωσθείσης δὲ τῆς ἐπιστολῆς Χίοις παρὼν Θεόκριτος ὁ σοφιστὴς  νῦν ἐγνωκέναι ἔφη τὸ παρ' ῾Ομήρῳ εἰρημένον· 
λλαβε πορφύρεος θάνατος καὶ μοῖρα κραταιή. 
56. ᾽Αντίοχον δὲ τὸν Γρυπὸν ἐπικαλούμενον
βασιλέα φησὶ Ποσειδώνιος ν τ ὀγδό και εκοστ τῶν στοριῷν τὰς ἐπὶ Δάφν πανηγύρεις ἐπιτελοῦντα (540b) ὑποδοχας λαμπρὰς πιτελεν. ν ας τὸ μὲν πρῶτον ἀναδόσεις ἐγίγνοντο ὁλομελῶν β
ρωμάτων, εἷτ᾽ ἤδη καὶ ζώντων χηνῶν καὶ λαγωῶν καὶ δορκάδων. νεδίδοντο δέ, φησίν, καὶ χρυσοῖ στέφανοι τοῖς δειπνοῦσιν καὶ ἀργυρωμάτων πλῆθος καὶ θεραπόντων καὶ ἵππων καὶ καμήλων. δει τε ἀναβάντα ἐπὶ τὴν κάμηλον ἕκαστον πιεῖν καὶ λαβεῖν τὴν κάμηλον καὶ τὰ ἐπὶ τὴν κάμηλον καὶ τὸν παρεστῶτα παῖδα. ν δὲ τ τεσσαρεσκαιδεκάτ περὶ τοῦ ὁμωνύμου αὐτοῦ ᾽Αντιόχου λέγων τοῦ ἐπ᾽ (540c) ᾽Αρσάκην εἰς Μηδαν στρατεύσαντός φησιν ὅτι ὑποδοχὰς ἐποιεῖτο καθ' ἡμέραν ὀχλικάς· ἐν ας χωρὶς τῶν ἀναλισκομένων καὶ ἐκφατνιζομένων σωρευμάτων ἕκαστος ἀπέφερε τῶν ἑστιατόρων ὁλομελ κρέα χερσαίων τε καὶ πτηνῶν καὶ θαλαττίων ζῴων ἀδιαίρετα ἐσκευασμένα, ἅμαξαν πληρῶσαι δυνάμενα· καὶ μετὰ ταῦτα μελιπήκτων καὶ στεφάνων ἐκ σμύρνης καὶ λιβανωτοῦ σὺν ἀνδρομήκεσι λημνίσκων χρυσῶν πιλήμασιν πλήθη. 
57. Κλύτος δ' ὁ ᾽Αριστοτελικὸς ἐν τοῖς περὶ Μιλήτου Πολυκράτην φησὶ τὸν Σαμίων τύραννον ὑπὸ τρυφῆς τὰ πανταχόθενι συνάγειν, κύνας μὲν ἐξ (540c)
πείρου, αἷγας δὲ ἐκ Σκύρου, ἐκ δὲ Μιλήτου πρόρατα, ὗς δ' ἐκ Σικελίας. ῎Αλεξις δ' ἐν τρίτῳ Σαμίων ῞Ωρων ἐκ πολλῶν πόλεών φησιν κοσμηθῆναι τὴν Σάμον ὑπὸ τοῦ Πολυκράτους, κύνας μὲν Μολοττικὰς καὶ Λακαίνας εἰσαγαγόντος, αἷγας δ' ἐκ Σκύρου καὶ Νάξου, πρόρατα δ' ἐκ Μιλήτου καὶ τῆς ᾽Αττικῆς· μετεστέλλετο δέ, φησί, καὶ τεχνίτας ἐπὶ μισθοῖς μεγίστοις. Πρὸ δὲ τοῦ τυραννῆσαι (540e) κατασκευασάμενος στρωμνὰς πολυτελεῖς καὶ ποτήρια ἐπέτρεπε χρῆσθαι τοῖς ἢ γάμον ἢ μείζονας ὑποδοχὰς ποιουμένοις,
᾽Εκ πάντων οὖν τούτων ἄξιον θαυμάζειν τὸν τύραννον ὅτι οὐδαμόθεν ἀναγέγραπται γυναῖκας ἢ παῖδας μεταπεμψάμενος, καίτοι περὶ τὰς τῶν ἀρρένων ὁμιλίας ἐπτοημένος, ὡς καὶ ἀντερᾶν ᾽Ανακρέοντι τῷ ποιητ ὅτε καὶ δι' ὀργὴν ἀπέκειρε τὸν ἐρώμενον, πρῶτος δ' ὁ Πολυκράτης καὶ ναῦς τινας πήξας ἀπὸ τῆς πατρίδος Σαμαίνας ἐκάλεσεν. 
(540f) Κλεαρχος δέ φησιν
ς Πολυκρτης ὁ τῆς ἁβρᾶς Σάμου τύραννος διὰ τὴν περὶ τὸν βίον ἀκολασίαν ἀπώλετο, ζηλώσας τὰ Λυδῶν μαλακά. θεν τῷ τ' ἐν Σάρδεσιν ᾽Αγκῶνι Γλυκεῖ προσαγορευομένῳ τὴν παρὰ τοῖς Σαμίοις λαύραν ἀντικατεσκεύασεν ἐν τ πόλει καὶ τοῖς Λυδῶν ἄνθεσιν ἀντέπλεξε τὰ διαγγελθέντα Σαμίων ἄνθεα. Τούτων δὲ ἡ μὲν Σαμίων λαύρα στενωπή τις ἧν γυναικῶν δημιουργῶν πλήθουσα καὶ τῶν πρὸς ἀπόλαυσιν καὶ κρασίαν πάντων βρωμάτων ὄντως ἐνέπλησε τὴν (541) λλδα· τὰ δε Σαμων νθη γυναικῶν και νδρῶν κάλλη διάφορα. τι δὲ τῆς συμπάσης πόλεως ἐν ἑορταῖς τε καὶ μέθαις... Καὶ ταῦτα μὲν ὁ Κλέαρχος.
Οἷδα δὲ κἀγὼ παρὰ τοῖς ἐμοῖς ᾽Αλεξανδρεῦσιν λαύραν τινὰ καλουμένην μέχρι καὶ νῦν Εὐδαιμόνων, ἐν πάντα τὰ πρὸς τρυφὴν ἐπωλεῖτο. 
58. ᾽Αλκισθένην δὲ τὸν Συραρίτην φησὶν
ριστοτέλης ἐν τοῖς Θαυμασίοις ὑπο τρυφῆς μτιον τοιοῦτον κατασκευάσασθαι τ πολυτελείᾳ ὡς προτίθεσθαι αὐτὸ ἐπὶ Λακινίου ἐν τῇ πανηγύρει τῆς ῞Ηρας, εἰς ἥν συμπορεύονται πάντες ᾽Ιταλιῶται, (541b) κα τῶν δεικνυμνων μλιστα πάντων ἐκεῖνο θαυμάζεσθαι. Ο φασι κυριεύσαντα Διονύσιον τὸν πρεσβύτερον ἀποδόσθαι Καρχηδονίοις ρ' καὶ κ' ταλάντων. Ἱστορεῖ δὲ καὶ Πολέμων περὶ αὐτοῦ ἐν τῷ ἐπιγραφομένῳ περὶ τῶν ἐν Καρχηδόνι Πέπλων. Περὶ δὲ Σμινδυρίδου τοῦ Συβαρίτου καὶ τῆς τούτου τρυφῆς ἱστόρησεν ῾Ηρόδοτος ἐν τ ἕκτ ὡς ἀποπλέων ἐπὶ τὴν μνηστείαν τῆς Κλεισθένους τοῦ Σικυωνίων τυράννου θυγατρὸς ᾽Αγαρίστης, φησίν, « πὸ μὲν ᾽Ιταλίης ἦλθε Σμινδυρίδης ὁ ῾Ιπποκράτεος Συβαρίτης, ὅς ἐπὶ πλεῖστον δὴ χλιδῆς εἷς (541c) ἀνὴρ ἀφίκετο.» Εἵποντο γοῦν αὐτῷ χίλιοι μάγειροι καὶ ὀρνιθευταί. στορεῖ περὶ αὐτοῦ καὶ Τίμαιος διὰ τῆς ἑβδόμης.
Περὶ δὲ τῆς Διονυσίου τοῦ νεωτέρου Σικελίας τυράννου τρυφῆς Σάτυρος ὁ Περιπατητικὸς ἱστορῶν ἐν τοῖς Βίοις πληροῦσθαί φησιν παρ' αὐτῷ τριακοντακλίνους οἴκους ὑπὸ τῶν εὐωχουμένων.
Καὶ Κλέαρχος δὲ ἐν τῷ τετάρτῳ τῶν Βίων γράφει οὕτως· «Διονύσιος δ' ὁ Διονυσίου ἁπάσης γενόμενος Σικελίας ἀλάστωρ εἰς τὴν Λοκρῶν πόλιν (541d) παρελθὼν οὖσαν αὐτῷ μητρόπολιν (Δωρὶς γὰρ ἡ μήτηρ αὐτοῦ τὸ γένος ἦν Λοκρίς) στρώσας οἶκον τῶν ἐν τ πόλει τὸν μέγιστον ἑρπύλλοις καὶ ῥόδοις μετεπέμπετο μὲν ἐν μέρει τὰς Λοκρῶν παρθένους καὶ γυμνὸς μετὰ γυμνῶν οὐδὲν αἰσχύνης παρέλιπεν ἐπὶ τοῦ στρώματος κυλινδούμενος. Τοιγαροῦν μετ᾽ οὐ πολὺν χρόνον οἱ ὑβρισθέντες γυναῖκα καὶ τέκνα ἐκείνου λαβόντες ὑποχείρια ἐπὶ τῆς ὁδοῦ στήσαντες μεθ' ὕβρεως ἐνηκολάσταινον αὐτοῖς· καὶ ἐπεὶ τῆς ὕβρεως πλήρεις ἐγένοντο, κεντοῦντες ὑπὸ τοὺς (541e) τῶν χειρῶν ὄνυχας βελόναις ἀνεῖλον αὐτούς. Καὶ τελευτησάντων τὰ μὲν ὀστᾶ κατέκοψαν ἐν ὅλμοις, τὰ δὲ λοιπὰ κρεανομησάμενοι ἐπηράσαντο τοῖς μὴ γευσαμένοις αὐτῶν· ὅθεν πρὸς τὴν ἀνόσιον ἀρὰν κατήλεσαν αὐτῶν τὰς σάρκας, ίν' ἡ τροφὴ σιτοποιουμένων κατεδεσθ· τὰ δὲ λείψανα κατεπόντωσαν. Αὐτὸς δὲ Διονύσιος τέλος μητραγυρτῶν καὶ τυμπανοφορούμενος οἰκτρῶς τὸν βίον κατέστρεψεν. Εὐλαβητέον οὖν τὴν καλουμένην τρυφὴν οὖσαν τῶν βίων ἀνατροπὴν ἁπάντων τε ὀλέθριον ἡγεῖσθαι τὴν ὕβριν.» 
59. Διόδωρος δ' ὁ Σικελιώτης ἐν τοῖς περὶ Βιβλιοθήκης (541f) ᾽Ακραγαντίνους φησὶ κατασκευάσαι Γέλων
ι κολυμβήθραν πολυτελῆ τὸ περίμετρον ἔχουσαν σταδίων ζ', βάθος δὲ πηχῶν κ', εἰς ἥν ἐπαγομένων ποταμίων καὶ κρηναίων ὑδάτων ἰχθυοτροφεῖον εναι καὶ πολλοὺς παρέχεσθαι ἰχθῦς εἰς τὴν τρυφὴν καὶ ἀπόλαυσιν τῷ Γέλωνι· καθίπτασθαι δὲ καὶ κύκνων πλῆθος εἰς αὐτήν, ὡς γίνεσθαι ἐπιτερπεστάτην τὴν θέαν. στερον, δὲ αὕτη διεφθάρη (542) καταχωσθεῖσα. Δοῦρις δ ν τ δ ' τῶν περ ᾽Αγαθοκλέα καὶ πλησίον ῾Ιππωνίου πόλεως ἄλσος τι δείκνυσθαι κάλλει διάφορον καὶ κατάρρυτον ὕδασιν, ἐν καὶ τόπον τινὰ εναι καλούμενον ᾽Αμαλθείας Κέρας, ὃ τὸν Γέλωνα κατασκευάσαι, Σιληνὸς δ' Καλακτῖνος ἐν τρίτῳ Σικελικῶν περὶ Συρακούσας φησὶν κῆπον εἱναι πολυτελῶς κατεσκευασμένον ὅν καλεῖσθαι Μῦθον, ἐν ᾧ χρηματίζειν ῾Ιέρωνα τὸν βασιλέα. δὲ Πανορμῖτις τῆς Σικελίας πᾶσα κῆπος προσαγορεύεται διὰ τὸ πᾶσα εἷναι πλήρης δένδρων ἡμέρων, ὥς φησιν Καλλίας ἐν ὀγδό τῶν (542b) περὶ ᾽Αγαθοκλέα ῾Ιστοριῶν, Ποσειδώνιος δ' ἐν τὀγδό τῶν ῾Ιστοριῶν περὶ Δαμοφίλου λέγων τοῦ Σικελιώτου, δι' ὃν ὁ δουλικὸς ἐκινήθη πόλεμος, ὅτι τρυφῆς ἦν οἰκεῖος, γράφει καὶ ταῦτα· « Τρυφῆς οὖν
δοῦλος ἦν καὶ κακουργίας, διὰ μὲν τῆς χώρας τετρακύκλους ἀπήνας περιαγόμενος καὶ ἵππους καὶ θεράποντας ὡραίους καὶ παραδρομὴν ἀνάγωγον κολάκων τε καὶ παίδων στρατιωτικῶν. στερον δὲ πανοικίᾳ ἐφυβρίστως κατέστρεψε τὸν βίον ὑπὸ τῶν οἰκετῶν περιυβρισθείς.» 
60. (542c) Δημήτριος δ' ὁ Φαληρεύς, ὥς φησι Δοῦρις ἐν τ
κκαιδεκτ τῶν στοριῶν, χιλων κα διακοσων ταλάντων κατ' ἐνιαυτὸν κύριος γενόμενος καὶ ἀπὸ τούτων βραχέα δαπανῶν εἰς τοὺς στρατιώτας καὶ τὴν τῆς πόλεως διοίκησιν τὰ λοιπὰ πάντα διὰ τὴν ἔμφυτον ἀκρασίαν ἠφάνιζεν, θοίνας καθ' ἑκάστην μέραν λαμπρὰς ἐπιτελῶν καὶ πλῆθός τι συνδείπνων χων. Καὶ ταῖς μὲν δαπάναις ταῖς εἰς τὰ δεῖπνα τοὺς Μακεδόνας ὑπεβέραλλε, τ δὲ καθαρειότητι Κυπρίους καὶ φοίνικας· ῥάσματά τε μύρων ἔπιπτεν (542d) ἐπὶ τὴν γῆν, ἀνθινά τε πολλὰ τῶν ἐδαφῶν ἐν τοῖς ἀνδρῶσιν κατεσκευάζετο διαπεποικιλμένα ὑπὸ δημιουργῶν, ἦσαν δὲ καὶ πρὸς γυναῖκας ὁμιλίαι σιωπιύμεναι καὶ νεανίσκων ἔρωτες νυκτερινοί, καὶ ὁ τοῖς ἄλλοις τιθέμενος θεσμοὺς Δημήτριος καὶ τοὺς βίους τάττων ἀνομοθέτητον ἑαυτῷ τὸν βίον κατεσκεύαζεν. πεμελεῖτο δὲ καὶ τῆς ὄψεως, τήν τε τρίχα τὴν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς ξανθιζόμενος καὶ παιδέρωτι τὸ πρόσωπον ὑπαλειφόμενος καὶ τοῖς ἄλλοις ἀλείμμασιν ἐγχρίων ἑαυτόν· ἠβούλετο γὰρ τὴν ὄψιν ἱλαρὸς καὶ τοῖς ἀπαντῶσιν ἡδὺς φαίνεσθαι. (542e) ν δὲ τ πομπ τῶν Διονυσίων ἣν ἔπεμψεν ἄρχων γενόμενος, δεν χορὸς ες ατν ποιματα Καστορωνος τοῦ Σολεως, ἐν οἷς λιμορφος προοηγορεύετο·
ξόχως δ᾽ εὐγενέτας ἡλιόμορφος ζαθέοισ' ἄρχων
σε τιμαῖσι γεραίρει.
Καρύστιος δὲ ὁ Περγαμηνὸς ἐν τρίτῳ ῾Υπομνημάτων «Δημήτριος,» φησίν, « ὁ Φαληρεὺς ῾Ιμεραίου τοῦ ἀδελφοῦ ἀναιρεθέντος ὑπ' ᾽Αντιπάτρου αὐτὸς μετὰ Νικάνορος διέτριρεν, αἰτίαν ἔχων ὡς τὰ (542f)  ἐπιφάνεια τοῦ ἀδελφοῦ θύων. Κασάνδρῳ δὲ γενόμενος φίλος μέγα ἴσχυσεν.
Καὶ κατ' ἀρχὰς μὲν ἦν αὐτοῦ τὸ ἄριστον ὀξύραφα παντοδαπὰς ἐλάας ἔχοντα καὶ τυρὸν νησιωτικόν. ς δ' ἐπλούτησε, Μοσχίωνα τὸν ἄριστον τῶν τότε μαγείρων καὶ δειπνοποιῶν ἐωνήσατο, καὶ τοσαῦτα ἦν αὐτῷ τὰ ἐν δείπνοις παρασκευαζόμενα καθ' ἡμέραν ὥστε χαρισαμένου τῷ Μοσχίωνι τὰ λείψανα Μοσχίων ἐν ἔτεσι δύο τρεῖς συνοικίας ἐωνήσατο παῖδάς τε ἐλευθέρους ὕβριζεν καὶ γυναῖκας τὰς τῶν ἐπι φανεοτάτων, ἐζηλοτύπουν δὲ πάντες οἱ παῖδες τὸν ἐρώμενον αὐτοῦ Δίογνινι, καὶ τοσοῦτον ἦν τῷ Δημητρίῳ, προσελθεῖν ὥστε μετ' ἄριστον αὐτοῦ (543) περιπατσαντος παρὰ τοὺς Τριποδας συνῆλθον εἰς τὸν τόπον παῖδες οἱ κάλλιστοι ταῖς ἑξῆς ἡμέραις, ἵν' ὀφθεῖεν αὐτῷ,»

suite